Όλοι  όσοι εργαζόμαστε ακόμη είμαστε εν δυνάμει άνεργοι

Ακούω μερικές φορές ορισμένους να σταυροκοπιόνται  που έχουν ακόμη μια δουλίτσα και να επαναλαμβάνουν «το ωχ αδερφέ»  στη νιοστή. Δεν έχουν μάλλον  καταλάβει ακόμη ότι καθημερινά νέες εξελίξεις πανευρωπαϊκά οδηγούν σε όλο και δυσχερέστερη θέση τους «εργασία έχοντες» . Όταν ο εργαζόμενος θεωρείται από το κατεστημένο προνομιούχος, ενώ ο κηφήνας τραπεζίτης και εφοπλιστής της αρπαχτής  « τίμιος βιοπαλαιστής» και «εθνοσωτήρας» τότε κανένας δεν μπορεί να είναι σίγουρος για τη θέση του.

Μπροστά στη θυσία που υποβάλλονται η υγεία και η Παιδεία θα διστάσει η μνημονιακή κυβέρνηση απέναντι στο δημόσιο υπάλληλο;  Δεν αναφέρω τους ιδιωτικούς υπαλλήλους , γιατί εκεί η εργασιακή ανασφάλεια είναι μια ζοφερή πραγματικότητα. Όταν γίνονται περικοπές στα φάρμακα και στις ιατρικές εξετάσεις , πιστεύει κανείς σοβαρά ότι θα ενδιαφερθεί για τη θεσούλα του μόνιμου εκπαιδευτικού  η κυβέρνηση του 30% . Μετά την ΕΡΤ , τις πολεμικές βιομηχανίες  και τις άλλες υπηρεσίες που ξεπουλιούνται ,  για να «εξυγιανθούν» πιστεύει αλήθεια ο  δημόσιος υπάλληλος ότι βρίσκεται στο απυρόβλητο;  Ειδικά στην εκπαίδευση η ιδιωτική πρωτοβουλία και η διαθεσιμότητα, κινητικότητα- ευελιξία θα εφαρμοστούν σε πλήρη ανάπτυξη. Πεδίο δόξης λαμπρό  για τους κάθε είδους ανταγωνισμούς, ποιος έχει περισσότερα πτυχία, γνωριμίες ,  «όρεξη» όπως την εννοεί το σύστημα για εργασία μετά το μεσημέρι και τα σαββατοκύριακα για να ανταγωνιστούμε τους  ανά την υφήλιο αγγλοσάξονες κολεγιάρχες.

Με την οικονομία να οδηγείται σε πραγματικό ξεζούμισμα και την ιδεολογία των άκρων να στομώνει κάθε διάθεση για αντίδραση, η πολιτική του 21^ου αιώνα χτίζει νέες φεουδαρχίες.  Όπως στο μεσαίωνα χειρότερη τιμωρία και από  το μαχαίρι ή το μαστίγιο του επιστάτη για τον φτωχό βιλάνο ήταν η εκδίωξη από την εργασία, έτσι και σήμερα με το εφιάλτη της ανεργίας να ορθώνεται συντριπτικός  έναντι οποιασδήποτε διεκδίκησης ο σημερινός εργαζόμενος οφείλει κατά τους κρατούντες να κατανοήσει ότι πατρίδα του είναι η εργασία του. Στη χειρότερη μοίρα θα βρεθούν εκείνοι που δεν θα προετοιμαστούν για μετανάστευση και για ενσωμάτωση στο νέο σύστημα του εργασιακού μεσαίωνα του 21^ου αιώνα. Ο ρατσισμός που καλλιεργείται ενάντια στους μετανάστες που κατακλύζουν τα ευρωπαϊκά κέντρα εξυπηρετεί έναν αγοραίο μεσοαστικό συντηρητισμό,  που αποπροσανατολίζει από τα πραγματικά προβλήματα της κοινωνίας .Άλλωστε οι ίδιοι που αναθεματίζουν τον διαφορετικό σύντομα θα βρεθούν στη θέση του, ξένοι σε ξένη γη βιώνοντας και οι ίδιοι τον ίδιο αν όχι χειρότερο ρατσισμό.

Ο εργασιακός πόλεμο ς , ο πόλεμος δηλαδή για την εργασία –απασχόληση τώρα μόλις ξεσπάει, αφήνοντας εκατομμύρια θύματα . Μια μάχη που θα επιστρατευτούν ψυχικά και σωματικά αποθέματα δυνάμεων , που θα οδηγήσει σε νέους «ξεβράκωτους» , που ωστόσο, σε αντίθεση με τους πεινασμένους του 1789 , εκείνοι του 21^ου αιώνα  θα μπορούν να απολαύσουν μια βόλτα σε ένα από τα κακόγουστα εμπορικά κέντρα της Αθήνας.  

Κάτι λείπει από το "κάδρο"

του Νίκου Μπογιόπουλου

Παρατήρηση πρώτη: To 1923 εκδηλώθηκε στο Μόναχο το λεγόμενο«πραξικόπημα της μπυραρίας». Ο Χίτλερ συνελήφθη αλλά παρότι οι νόμοι της (αστικής κοινοβουλευτικής) Δημοκρατίας της Βαϊμάρης προέβλεπαν ακόμα και την ποινή του θανάτου για το έγκλημά του, έμεινε στη φυλακή – σε υπερπολυτελές κελί - μόλις 8 μήνες, πλήρωσε 500 μάρκα πρόστιμο, και αφέθηκε ελεύθερος. Δέκα χρόνια αργότερα και αφού είχε αξιοποιήσει όλες τις νόμιμες διαδικασίες της(αστικής κοινοβουλευτικής) Δημοκρατίας της Βαιμάρης, ο Χίτλερ διορίστηκε Καγκελάριος.

Αν η ιστορική γνώση παρέχει στοιχειώδη πολιτική επίγνωση, τότε το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι: η αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία κάθε άλλο παρά αποτελεί αδιαπέραστη ασφαλιστική δικλείδα απέναντι στον φασισμό.

Μήπως υπερβάλουμε;

Αντί άλλης απόδειξης ας ανατρέξουμε (και) στα καθ’ ημάς: Πριν φτάσουμε στην «4η Αυγούστου» και στην κήρυξη της φασιστικής μεταξικής δικτατορίας είχε προηγηθεί η 16η Απρίλη του 1936. Τότε τα δυο μεγάλα κόμματα, το Λαϊκό κόμμα (σ.σ.: σαν να λέμε η «Νέα Δημοκρατία» της εποχής...) και το κόμμα των Φιλελευθέρων (σ.σ.: σαν να λέμε το «ΠΑΣΟΚ» της εποχής...),συνέπραξαν. Εφαρμόζοντας όλους τους τύπους της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας διόρισαν πρωθυπουργό τον φασίστα Μεταξά που δεν διέθετε στη Βουλή παρά μόλις 7 βουλευτές. Κάπως έτσι οικοδομήθηκε το κράτος της «4ης Αυγούστου» που ο ίδιος ο Μεταξάς το περιγράφει στα ημερολόγιά του ως εξής:

«Η Ελλάδα έγινε ένα Κράτος αντικομμουνιστικό, Κράτος αντικοινοβουλευτικό, Κράτος ολοκληρωτικό...».

 Ο φασίστας Μεταξάς δέχεται τους ναζιστικούς χαιρετισμούς των ομοϊδεατών του.

Παρατήρηση δεύτερη: Στον αγγελικά πλασμένο καπιταλιστικό κόσμο μας 737 πολυεθνικά μονοπώλια κατέχουν το 80% του παγκόσμιου πλούτου.  Εντούτοις οΛένιν, εκατό σχεδόν χρόνια από την διαπίστωσή του ότι ο καπιταλισμός έχει περάσει στο ιμπεριαλιστικό του στάδιο, δηλαδή στην πλήρη επικράτηση του μονοπωλίου στην οικονομία, δεν έχει κληθεί ακόμα για να παραλάβει το… Νόμπελ Οικονομίας.

Μήπως υπερβάλουμε;

Αν η πρόταση να αποδοθεί στον Λένιν το Νόμπελ είναι υπερβολική, πάντως δεν έχει διατυπωθεί από εμάς. Πρωτοδιατυπώθηκε  το 2010. Και  μάλιστα διατυπώθηκε από κάποιον πέραν πάσης υποψίας  για ενδεχόμενη ροπή του προς τον «μπολσεβικισμό»:  Από τον Πολ Κρεγκ Ρόμπερτς, τον υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ επί Ρόναλντ Ρήγκαν…

Παρατήρηση τρίτη:  Ο φασισμός ως συγκροτημένη πολιτική έκφραση έχει ιστορικά προσδιορισμένο χώρο και χρόνο γέννησης: Γεννιέται ακριβώς στο έδαφος  του μονοπωλιακού καπιταλισμού.  Ως λίπασμα,  δε, για την ανάπτυξη του φασισμού λειτουργούν οι κρίσεις του καπιταλισμού.

Θα πει κάποιος από τους «ευφυείς» θιασώτες της θεωρίας των «δυο άκρων»: Μα και  ο κομμουνισμός  στο έδαφος του καπιταλισμού γεννιέται. Πράγματι. Με μια «μικρή» διαφορά: το σύστημα των μονοπωλίων, στην περίπτωση του κομμουνισμού, γεννάει την άρνηση  του καπιταλισμού. Στην περίπτωση του φασισμού, το σύστημα των μονοπωλίων,  γεννάει ένα τέρας με το οποίο ο καπιταλισμός – υπό όρους και προϋποθέσεις - ταυτίζεται.

Μήπως υπερβάλουμε;

Δεν υπάρχει πιο ισχυρή (για την ακρίβεια: αδιάσειστη) απόδειξη για τις σχέσεις του καπιταλισμού με τον φασισμό, που αναπτύσσονται στο έδαφος ή στο υπέδαφος και της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, από τις ίδιες τις σχέσεις ανάμεσα στο φασισμό και στα (οικονομικά και πολιτικά κυρίαρχα στο καπιταλιστικό σύστημα) μονοπώλια.

Ο H.Ford εν έτη 1938 γιορτάζει τα 75^α γενέθλιά του λαμβάνοντας το παράσημο του ναζιστικού μεγαλόσταυρου, η ύψιστη διάκριση του ναζιστικού Γ’Ράιχ προς μη Γερμανό πολίτη.

Για παράδειγμα:

• Η «Ζήμενς»  του Χριστοφοράκου είναι  η ίδια «Ζήμενς»  που με πρόταση και χρηματοδότηση του επικεφαλής της  στην Αθήνα συγκροτήθηκαν επί του γερμανοντυμένου «πρωθυπουργού» Ράλλη τα Τάγματα Ασφαλείας το 1943.

• Η  «Ντόιτσε Μπανκ» της Μέρκελ και του Σόιμπλε είναι η ίδια «Ντόιτσε Μπανκ»  που χρηματοδότησε τη δημιουργία και λειτουργία των ναζιστικών φούρνων του Άουσβιτς.

• Η «Κρουπ» των διαλυμένων ναυπηγείων του Σκαραμαγκά και των 670 θυγατρικών ανά τον κόσμο είναι η ίδια «Κρουπ»  που τροφοδοτούσε όλη την πολεμική μηχανή του Χίτλερ  και που ο πρόεδρος των Γερμανών βιομηχάνων, ο κύριος Κρουπ έλεγε  το 1934:  «Ο Εθνικοσοσιαλισμός  απελευθέρωσε τον Γερμανό εργάτη από τη μέγγενη ενός δόγματος (σ.σ. του κομμουνιστικού δόγματος) που ήταν βασικά εχθρικό τόσο για τον εργοδότη όσο και για τον εργαζόμενο. Ο Αδόλφος Χίτλερ επέστρεψε τον εργάτη στο έθνος του. Τον μετέτρεψε σε πειθαρχημένο στρατιώτη της εργασίας και συνεπώς σύντροφό μας (σ.σ. σύντροφο των βιομηχάνων)».

• Είναι η «Φαρμπεν»  που το βιομηχανικό συγκρότημα της κατασκευάστηκε από κρατούμενους του Αουσβιτς . Είναι η «Φάρμπεν»  που κατασκεύασε το Zyklon B, το αέριο που χρησιμοποιήθηκε στα ναζιστικά κρεματόρια.  Η «Φάρμπεν» σήμερα κυκλοφορεί με άλλο όνομα. Τη λένε «Μπάγερ». 

• Είναι η «ΙΒΜ» που μηχανοργάνωσε τα  78 ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης και που ο πρόεδρός της, ο  T. Watson τιμήθηκε για τις «υπηρεσίες» τους στο Γ’ Ράιχ με το μετάλλιο του Μεγάλου Σταυρού της Γερμανικής Τάξης του Αετού, το 1937.

• Είναι η «ITT» που σχεδίασε τις βόμβες «Wulfs» του χιτλερικού στρατού.

• Είναι η «General  Motors» που κατασκεύασε χιλιάδες θωρακισμένα αυτοκίνητα, φορτηγά και τανκς για τον γερμανικό στρατό.

• Είναι η «Ford» εκείνη που κατασκεύασε για λογαριασμό του Χίτλερ τα μισά σχεδόν φορτηγά της Βέρμαχτ και  που ο πρόεδρός της,  ο κύριος H.Ford, τιμήθηκε για τις «υπηρεσίες» του στο Γ’ Ράιχ με το μετάλλιο του Μεγάλου Σταυρού της Γερμανικής Τάξης του Αετού, το 1938.

Ο κατάλογος είναι μακρύς. Όπως και τα απαλλακτικά βουλεύματα. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο κανένα μονοπώλιο και κανένα στέλεχος εταιρειών από τις χώρες των δυτικών Συμμάχων δεν τιμωρήθηκε για τις σχέσεις του με τον Ναζισμό. Τα αδικήματά τους παραγράφηκαν. Φρόντισε ο κύριος John McCloy.  Ηταν ο Υπατος Αρμοστής των ΗΠΑ στη Γερμανία μετά τον πόλεμο. Αλλά βασικά ο κύριος  McCloy  ήταν τραπεζίτης. Από το 1947  ήταν ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας. Πιο πριν ως νομικός εκπροσωπούσε τα συμφέροντα των επιχειρήσεων «Ροκφέλερ» και της Τράπεζας  «Chase Manhattan». 

 Ο πρόεδρος της IBM T. Watson με τον Χίτλερ, λίγο πριν από την παρασημοφόρησή του από τους ναζί, το 1937.

Παρατήρηση τέταρτη:  Το κάδρο της «χρυσαυγειάδας» θα παραμείνει μισό, όπως και κάθε δήθεν «αντιφασιστικό» κάδρο, από το οποίο θα απουσιάζουν εκείνοι  που στέκονται δίπλα, πίσω και κυρίως πάνω από τους φασίστες και από τους ναζί. 

Και που για να εντοπιστούν, για να πολεμηθούν  και να ξεριζωθούν ο Μπρεχτ επέμενε ήδη από τη δεκαετία του ’30: «... ο φασισμός δεν μπορεί να πολεμηθεί παρά σαν καπιταλισμός  στην πιο ωμή και καταπιεστική του μορφή, σαν ο πιο θρασύς κι ο πιο δόλιος καπιταλισμός» 

Το μάθημα της Ιστορίας στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση ως πάρεργο διαφόρων ειδικοτήτων,  μια όψη της  γενικότερης απαξίωσης      

1      Η γενικότερη απαξίωση της Ιστορίας στη Μέση Εκπαίδευση

Η εισήγηση αυτή έχει ως σκοπό να καταδείξει ότι η ανάθεση της διδασκαλίας της Ιστορίας σε ειδικότητες εκτός των φιλολόγων συνδέεται με τη γενικότερη πορεία αναθεώρησης της  του μαθήματος στη Μέση Εκπαίδευση .

·         H έλλειψη κατάλληλης και διαρκούς επιμόρφωσης έχει απομακρύνει τους φιλολόγους από τις σύγχρονες εξελίξεις στον τομέα της ιστοριογραφίας και της διδακτικής με αποτέλεσμα, συχνά, να μην νιώθουν έτοιμοι να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του μαθήματος.

·         H εκάστοτε πολιτική ηγεσία θεωρεί σκόπιμο να επιτρέψει μέσω αστοχιών των σχολικών βιβλίων ή των επίσημων διδακτικών οδηγιών την περαιτέρω αποσιώπηση ή τη διαστρέβλωση σημαντικών ιστορικών γεγονότων.

·         H υποταγή του Λυκείου στις απαιτήσεις των πανελλαδικών εξετάσεων  εμποδίζει κάθε προσπάθεια για καλλιέργεια της ιστορικής σκέψης. Αντίθετα, οι εξετάσεις  προάγουν είτε  την άκριτη αποστήθιση είτε την επιφανειακή πληροφόρηση  και φυσικά, πάντα,  τη συμμόρφωση με τις προδιαγραφές τους.

2.      Το μάθημα της Ιστορίας μετά το 1981

3^η διαφάνεια

  Μετά το 1981 πολλές υπήρξαν οι προσδοκίες[ii] για μία αναπροσαρμογή της ύλης και γενικότερα της διδασκαλίας  της Ιστορίας στη ελληνική δευτεροβάθμια  εκπαίδευση. Σύντομα όμως οι ελπίδες διαψεύστηκαν.             Παρέμεινε  η εκτεταμένη ύλη της νεότερης ιστορίας και προωθήθηκε η θεματική διδασκαλία ως αφορμή για μεγαλύτερη  εμβάθυνση στην ιστορική γνώση. Έτσι παρά τις όποιες νέες ιστοριογραφικές προσεγγίσεις στα κείμενα των εγχειριδίων οι μαθητές ούτε μάθαιναν για τη νεότερη ιστορία μετά το 1922 και στην καλύτερη περίπτωση εστίαζαν αποσπασματικά σε συγκεκριμένες περιόδους όπως το Νεοελληνικό Διαφωτισμό, τη διπλωματία της επανάστασης του 1821, τη μικρασιατική εκστρατεία 1919-1922. Σε συνδυασμό με την εντατικοποίηση και τον ανταγωνισμό του συστήματος των Πανελλήνιων εξετάσεων η Ιστορία και κυρίως η Νεότερη Ελληνική Ιστορία ως μάθημα παρέμεινε ένα αντικείμενο, δυσνόητο και απόμακρο για μεγάλη μερίδα των μαθητών[iii].    

Και βέβαια ούτε λόγος για ιστορική ανάλυση ή κρίση στην πιο ώριμη περίοδο  της εφηβείας που είναι τα 16 χρόνια. Εδώ πρωτοστατεί το φροντιστήριο, η έτοιμη γνώση, η άκριτη αποστήθιση κειμένων με στόχο την επιτυχία στις πανελλαδικές εξετάσεις. «Τυχεροί» θα μπορούσαν να θεωρηθούν οι μαθητές της θεωρητικής κατεύθυνσης, οι οποίοι   διδάσκονται  αποσπασματικά ορισμένα ιστορικά γεγονότα  όπως την οικονομία του 19ου αιώνα, τα κόμματα των αρχών του 20^ου αιώνα, την Κρητική επανάσταση.

Το μάθημα ταλανίστηκε ακόμη περισσότερο τα τελευταία χρόνια με την όλο και μεγαλύτερη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών στη διδασκαλία. Αν και οι νέες τεχνολογίες εμφανίστηκαν[iv] ως πανάκεια και ελπίδα για το μάθημα , οδήγησαν τελικά τους μαθητές στην άκριτη υιοθέτηση της ιστορίας των ηλεκτρονικών εγκυκλοπαιδειών («wikis»)  αντί του εγχειριδίου και στη συρραφή (copy –paste) αντί της βιβλιογραφικής έρευνας. Χωρίς καθοδήγηση τις περισσότερες φορές σε εγκεκριμένες ιστοσελίδες και προγράμματα μάθησης (software), οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί στάθηκαν απαθείς  απέναντι στα πολύμορφα αποτελέσματα της πολυμεσικής διδασκαλίας. Το διαδίκτυο εμφανίστηκε ως νέος χώρος έρευνας αν και με την ελευθερία που προσέφερε και την κοινωνική δικτύωση επέτρεπε ουσιαστικά να γράφει ο καθένας ό, τι θέλει, ανεξέλεγκτα και μαζικά. Φασιστικές οργανώσεις, παραθρησκευτικές εταιρείες, μεμονωμένα άτομα ή ομάδες χρηστών διακινούν ιστορικές πληροφορίες με μικρό ή ανύπαρκτο βαθμό επιστημονικής  εγκυρότητας κάτι που φυσικά ο μαθητής αδυνατεί να αξιολογήσει και να κρίνει.

Με αυτόν τον τρόπο μπορεί ο μαθητής φαινομενικά να αποκτά ένα επιφανειακό ενδιαφέρον για την ιστορία, τις περισσότερες φορές, ωστόσο, δεν κατανοεί αυτό που διαβάζει στο διαδίκτυο, το αντιγράφει άκριτα και το μεταφέρει αμετάβλητο στην εργασία του. Το υπουργείο και σε αυτό το ζήτημα όχι μόνο δεν εξέδωσε διευκρινιστικές οδηγίες αλλά προώθησε ακόμη περισσότερο τη θέση του υπολογιστή και του δικτύου στο σχολείο με ένα νέο αντικείμενο  την "Ερευνητική Εργασία[v]" .

3.Η αμφισβήτηση της Γενικής Ιστορίας

4η διαφάνεια

Τα τελευταία χρόνια το μάθημα της Ιστορίας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση αντιμετώπισε έναν ενορχηστρωμένο πόλεμο από τον Τύπο δεχόμενο κυρίως  πυρά για την έλλειψη ενδιαφέροντος, την  αναξιοπιστία, τη σχετικότητά του και την πολιτική ιδεολογία που υποκρύπτει[vi] .

Το μάθημα σύμφωνα με τους υποστηριχτές[vii] του μετασχηματισμού της διδασκαλίας της Ιστορίας, (5^η διαφάνεια) θα έπρεπε να εντάξει τους μαθητές στη διαδικασία να αναζητήσουν μόνοι τη γνώση στο διαδίκτυο ή σε άλλους οικείους σε αυτούς χώρους. Τα μέσο γίνεται το μήνυμα και η Ιστορία διαιρείται σε θέματα σύμφωνα μ ε την προσέγγιση  της «διαθεματικότητας[1]» και σε τομείς ανεξάρτητα από την ιστορική περίοδο και την ιστορική συνάφεια των γεγονότων.

 Η Ιστορία κατά αυτόν τον τρόπο μπορεί και να αυτοκαταργηθεί, αφού μπορεί να διδαχθεί ως πληροφορία και μέσα από τα Θρησκευτικά,  την ,Κοινωνιολογία, την Τέχνη, τη Μαγειρική, τη Γεωγραφία, τη Γλώσσα και τη Λογοτεχνία, ακόμη και μέσα από τα Μαθηματικά.  Την  αποσπασματικότητα της ιστορικής πληροφορίας υπηρετεί και η ευρύτατα διαδεδομένη τα τελευταία χρόνια «Θεματική Ιστορία» που προτείνει την κάθετη ιστορική προσέγγιση με βάση το «Θέμα» κυρίως και λιγότερο την  ένταξη  των γεγονότων σε μια γενικότερη ιστορική αφήγηση. 

4.      Πολιτικά και ιδεολογικά κίνητρα πίσω από την αμφισβήτηση της Γενικής Ιστορίας

Τα αίτια της αμφισβήτησης της Γενικής Ιστορίας, όπως αυτή διδασκόταν έως σήμερα ως αυτοτελές και αυτοδύναμο φιλολογικό μάθημα  μπορούν να αναζητηθούν στο χώρο της αναθεωρητικής σκέψης που διαπνέει τις οδηγίες που κατά καιρούς αποστέλλονται στους εκπαιδευτικούς και εκπορεύονται από  την ευρωπαϊκή επιτροπή[viii] ή από τον  μη κυβερνητικό εκπαιδευτικό οργανισμό Euroclio[ix] , ο οποίος και  διατυπώνει κατευθύνσεις  για τη διδασκαλία της Ιστορίας  στο πνεύμα της ριζικής αναθεώρησης της εθνικής ιστορίας.  

Τόσο η διάδοση της διαθεματικότητας, της Ερευνητικής Εργασίας,  όσο και η «Θεματική Ιστορία[x]» αποτελούν συνειδητές επιλογές της επίσημης εκπαιδευτικής πολιτικής σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Τα βαθύτερα επομένως αίτια που οδήγησαν σε σταδιακή υποβάθμιση την ιστορική παιδεία στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση υπήρξαν προπάντων πολιτικά και ιδεολογικά.

Πολιτικά από την άποψη ότι εξυπηρέτησαν συγκεκριμένα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα, αφού το μάθημα της Γενικής Ιστορίας ασκούσε  ρητά ή άρρητα την πολιτική κρίση των μαθητών, ανιχνεύοντας κοινά σημεία στην πολιτική δράση ανάμεσα σε διαφορετικές εποχές και έκανε λόγο για επαναστατικά κινήματα, πολεμικές συγκρούσεις,  ιδεολογίες και κοινωνικές τάξεις. Αντίθετα, η αποσπασματική ιστορική γνώση αποτέλεσε ένα άμεσα ελέγξιμο γνωστικό πεδίο που χρησιμοποιήθηκε κατάλληλα, για να ικανοποιήσει κυρίως τους ιδεολογικούς στόχους.

Έτσι, στο πεδίο της ιδεολογίας (6^η διαφάνεια) η υποβάθμιση της Ιστορίας ουσιαστικά εξυπηρέτησε τον οικονομικό φιλελευθερισμό, «το Νέο Σχολείο[xi]» (και το συσχετισμό των  πολιτικών  δυνάμεων, όπως αυτός διαμορφώθηκε μετά την πτώση των σοσιαλιστικών καθεστώτων στην ανατολική Ευρώπη. Η αναθεώρηση της εθνικής ιστορίας, όπως την ξέραμε μέχρι πριν λίγα χρόνια ξεκίνησε από τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες και συνεχίστηκε σε όλη την Ευρώπη, υιοθετώντας συχνά την ισοπεδωτική  «θεωρία των άκρων», αποκρύπτοντας ή παραποιώντας σκόπιμα  συγκρουσιακά φαινόμενα (πολέμους, επαναστάσεις, γενοκτονίες, εμφυλίους πολέμους ) που εμφανίστηκαν στη  νεώτερη  ευρωπαϊκή ιστορία.

     Στο ίδιο ιδεολογικό πλαίσιο οι  ελληνικές κυβερνήσεις των τελευταίων ετών προτίμησαν να υποβαθμίσουν  ευθέως το μάθημα στο σχολικό πρόγραμμα συντηρώντας  την ήδη υπάρχουσα προβληματική κατάσταση και επιτρέποντας  σιωπηρά  και με την ανοχή των τοπικών διευθύνσεων την ανάθεση της  διδασκαλίας της Ιστορίας σε πλήθος ειδικοτήτων, όπως Θεολόγους, Καθηγητές Αγγλικών, Γαλλικών, έτσι ώστε να αποσυνδεθεί από το γενικό ιστορικό και ανθρωπιστικό του περιεχόμενο.  Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2010 στα αρχικά σχέδια για το Νέο Λύκειο προτάθηκε και η κατάργησή του στις δύο πρώτες τάξεις του Λυκείου και από φέτος μειώθηκαν  οι ώρες  της Ιστορίας στη Γ’ Γυμνασίου, ενώ αφαιρέθηκε τελείως το αντικείμενο  από την τεχνική εκπαίδευση[xii]. 

Η ιστορική γνώση όμως, δεν αποτελεί μόνο πληροφοριακό υλικό αλλά οικοδομεί πολιτική κρίση και συμπεριφορά. Διαμορφώνοντας  ανιστόρητους πολίτες ενισχύουμε το ρατσισμό, το φασισμό, το σωβινισμό. 
(9^η διαφάνεια) Αποτελεί επομένως πρώτιστη ανάγκη για την ελληνική κοινωνία το χτίσιμο σταθερών βάσεων για την ιστορική μόρφωση των μαθητών. Το επονομαζόμενο «Νέο Σχολείο» των αγορών που εγκαθιδρύεται σήμερα  θα πρέπει να αντικατασταθεί από ένα νέο ανθρωπιστικό δωδεκάχρονο ενιαίο υποχρεωτικό σχολείο με νέα  σχολικά προγράμματα,.

Απαιτείται απαγκίστρωση του Λυκείου και του  μαθήματος από τις κάθε είδους πανελλαδικού τύπου εξετάσεις, που το μετατρέπουν σε αγχογόνο και στείρα γνώση. Θεσμοποίηση ενός διαυγούς και αξιοκρατικού  συστήματος αξιολόγησης και επιλογής των σχολικών βιβλίων, καθιέρωση ενός βασικού σχολικού εγχειριδίου για κάθε τάξη,  αύξηση των ωρών διδασκαλίας του μαθήματος,  δημιουργία ενός επαρκούς διαγράμματος Γενικής Ιστορίας από την προϊστορική εποχή έως τα νεότερα χρόνια με έμφαση στα οικονομικά και κοινωνικά δεδομένα κάθε εποχής. Έμφαση στα σημαντικότερα και καίριας σημασίας  γεγονότα της νεότερης ελληνικής ιστορίας την  επανάσταση του 1821, τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 και ο την Κατοχή 1940-1944.  Ταυτόχρονα, έναρξη επιμορφωτικών προγραμμάτων    με στόχο τη βοήθεια και τον διδακτικό εξοπλισμό των εκπαιδευτικών.

Είναι πολιτικό και ηθικό χρέος όλων μας , εκπαιδευτικών και πανεπιστημιακών δασκάλων να συμβάλουμε στην ποιοτική αναβάθμιση  του μαθήματος  της Ιστορίας και στην πληρέστερη παρουσίαση του στους αυριανούς  πολίτες αυτής της χώρας .

---

[1] Ως διαθεματική προσέγγιση της γνώσης ορίζεται η πολύπλευρη διερεύνηση και

μελέτη ενός θέματος με τη συμμετοχή και το συντονισμό πολλών γνωστικών αντικει-

μένων. Μπορεί να είναι η επεξεργασία μιας διαθεματικής έννοιας, όπως σύστημα,

σημείο κλπ. ή η διερεύνηση ενός διαθεματικού θέματος με τη μέθοδο του σχεδίου

εργασίας (project). Όταν η μελέτη του θέματος περιορίζεται στο χώρο των επιστημών, τότε μιλάμε για διεπιστημονικότητα. βλ και http://www.pi-schools.gr/programs/depps/

---

O ιστορικός λόγος του Άρη Βελουχιώτη στη Λαμία το 1944

Όπως βλέπετε, πρόκειται «να βγάλω λόγο». Μα ο λόγος μου αυτός δεν θα μοιάζει καθόλου με τους λόγους που γνωρίσατε μέχρι σήμερα. Δεν πρόκειται να σας υποσχεθώ ούτε πως θα σας φτιάξω γεφύρια ή ποτάμια, όπως σας υποσχόντουσαν πως θα σας φέρουν οι παλιοί κομματάρχες. Ούτε και θα σας τάξω λαγούς με πετραχήλια. Δεν επιδιώκω ν' αποσπάσω επαίνους για τη ρητορική μου δεινότητα. Επιδιώκω απλώς ν' ακούσετε αυτά που θα σας πω. Προσέξτε. Θ' αρχίσω σαν τα παραμύθια:

Η αθάνατη ελληνική φυλή.

Κάποτε η γωνιά αυτή της γης που πατάμε και λέγεται Ελλάδα ήτανε δοξασμένη κι ευτυχισμένη κι είχε ένα πολιτισμό, οπού επί 2 1/2 χιλιάδες χρόνια συνεχίζει να παραμένει και να θαυμάζεται απ' όλο τον κόσμο. Κανένας σοφός η άσοφος δεν μπορεί μέχρι σήμερα να γράψει ούτε μια λέξη, αν δεν αναφερθεί στα έργα που άφησαν οι δημιουργοί αυτού του πολιτισμού, που λέγεται αρχαίος ελληνικός πολιτισμός.

Κάποτε, λοιπόν, η χώρα μας ήτανε δοξασμένη, μα αργότερα την υποδούλωσαν κι έχασε την παλιά της αυτή δόξα. Μα ύστερα από κάμποσα χρόνια η χώρα μας σηκώθηκε στο πόδι κι ύστερα από σκληρούς αγώνες ενάντια στη σκλαβιά, πάλι λευτερώθηκε.

Στην εποχή της σκλαβιάς πέρασε σκληρά, μαύρα χρόνια και πολλοί «έξυπνοι», αναμεσα στους οποίους και κάποιος Φαλμεράγιερ, ισχυρίστηκαν πως η ελληνική φυλή έσβησε κι ότι αυτή διασταυρώθηκε μ' άλλες φυλές, που δεν έχουν τίποτα το κοινό με την αρχαία ελληνική φυλή.

Μα ότι κι αν πούνε, αυτό δεν έχει καμία αξία. Την ελληνικότητα μας την αποδείξαμε. Γεγονός είναι ότι η χώρα μας ξεσηκώθηκε και ξαναγένηκε πάλι λεύτερη.

Αυτό κάνεις δεν το ήθελε. Ούτε οι ξένοι βασιλιάδες, ούτε οι ντόπιοι κοτζαμπάσηδες. Οι ξένοι δεν το θέλανε, γιατί φοβισμένοι από τη γαλλική επανάσταση, χτυπούσαν όλες τις εξεγέρσεις και δημιούργησαν γι' αυτό μεταξύ τους την Ιερή Συμμαχία. Οι ντόπιοι κοτζαμπάσηδες γιατί τα είχανε καλά με τους Τούρκους και ξεζουμίζανε το λαό.

Η αντίδραση ουρλιάζει.

Μα ο ελληνικός λαός δεν θάτανε αυτός ο λαός, ο λαός δηλαδή της χώρας της λευτεριάς και του πολιτισμού, αλλά λαός ζούγκλας, αν δεν έβγαζε μέσα από τα σπλάχνα του τους αρχηγούς εκείνους, που θα οδηγούσανε στη λευτεριά του. Όπως βλέπετε, λοιπόν, όλοι - ξένοι και ντόπιοι - πάλεψαν για να μην ξεσηκωθεί ο λαός κι αποχτήσει τη λευτεριά του.

Μέσα στα χρόνια της σκλαβιάς δε σταμάτησαν οι αγώνες. Μικροί ή μεγάλοι. Ένοπλοι ή όχι. Κι ύστερα μέσα απ' αυτό το λαό ξεπήδησε ο μεγάλος βάρδος της επανάστασης, πού ύμνησε με τα τραγούδια του την ιδέα της εξέγερσης του έθνους, ο πρόδρομος της Φιλικής Εταιρίας: ο Ρήγας. Η αντίδραση τον σκότωσε, πριν προλάβει να φέρει σε πέρας τις αρχές του. Μα ο σπόρος που έσπειρε βλάστησε σύντομα.

Σε λίγο, η Φιλική Εταιρία έγινε κι αγκάλιασε χιλιάδες Έλληνες.

Ας ούρλιαζε η αντίδραση. Ας υπόγραφε άτιμα χαρτιά, σαν αυτό πού υπογράφηκε στη διάσκεψη της Βιέννης στα 1815, κάτω από το όποιο έβαλε την υπογραφή του κι ο πολύς Γιάννης Καποδίστριας και που διαλάμβανε, ότι όχι μόνο δε θα ευνοηθεί και επιτραπεί ένα εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα στην Ελλάδα, μα και θα πνιγεί στο αίμα αν ξεσπάσει.

Ο Γιάννης Καποδίστριας, που μας τον παρουσιάζουν στα σχολειά σαν μεγάλο και τρανό, με προτομές και πορτραίτα, είναι ο πρώτος καταστροφέας της Ελλάδας. Μα ότι έκανε, δεν το έκανε σαν Καποδίστριας, μα σαν εκπρόσωπος όλης της ελληνικής αντίδρασης. Ας ούρλιαζε λοιπόν, μαζί με τη διεθνή και η ντόπια αντίδραση. Κι ας υπογράφανε άτιμα χαρτιά.

Ο λαός προχωρεί.

Τίποτα δεν ήτανε ικανό να συγκρατήσει τη φλόγα για τη λευτεριά, που έκαιγε μέσα στις καρδιές του λαού μας. Έτσι, στα 1821, ύστερα από κόπους και θυσίες και χάρη στον ενθουσιασμό και τη φλόγα του Παπαφλέσσα, που χρησιμοποίησε όλα τα μέσα, ακόμα και την ψευτιά, κηρύσσοντας την εξέγερση, ξεσηκώθηκε πρώτος ο Μοριάς. Από δω, από το Μοριά, άρχισε η επανάσταση του 1821.

Στο άκουσμα της εξέγερσης όλοι οι ισχυροί της γης, ξένοι και ντόπιοι, τρόμαξαν. Οι κοτζαμπάσηδες, όμως, βλέποντας ότι δεν τους ήτανε δυνατό να συγκρατήσουν το λαό και φοβούμενοι την οργή του, αναγκάστηκαν να κόψουν τη συνεργασία τους με τους καταχτητές και για να ευνουχίσουν το λαϊκό απελευθερωτικό κίνημα, πήρανε όλοι μέρος στην επανάσταση κι έτσι αυτή πήρε χαραχτήρα πανεθνικό.

Οι τρανοί της γης τρόμαξαν και, χρησιμοποιώντας όλα τα τερτίπια, προσπάθησαν να πνίξουν την επανάσταση. Μα γελάστηκαν. Επί 7 ολόκληρα χρόνια πάλεψαν οι προπάτορες μας, παρά το γεγονός ότι η ελληνική αντίδραση, δυο φορές, το 1823 και 1825, οργάνωσε τον εμφύλιο πόλεμο για να σπάσει ακριβώς τους αγώνες αυτούς. Έτσι οι πρόγονοι μας ανάγκασαν όλους τους εχθρούς μας να γλύψουν εκεί που έφτυσαν και ν' αναγνωρίσουν τους αγώνες μας και την ανεξαρτησία μας.

Κανείς δεν πίστευε προηγούμενα σ' αυτό το θαύμα, που συντελέστηκε από τις ίδιες τις δυνάμεις και τα μέσα του λαού. Άλλοι περίμεναν να τους έλθει η λευτεριά από τη Ρωσία κι άλλοι από τη μεγαλοψυχία των βασιλιάδων της Ευρώπης. Μα η επανάσταση απόδειξε, ότι αυτή μόνη της χάρισε τη λευτεριά της πατρίδας μας. Τα παραμύθια του φιλελληνισμού, χάρη στον οποίο αποκτήσαμε δήθεν τη λευτεριά μας, εφευρέθηκαν μόνο και μόνο για να γίνει πιστευτό, ότι η πατρίδα μας λευτερώθηκε, όχι από τις ίδιες της τις δυνάμεις, μα από τους ξένους. Υπήρξαν βέβαια φιλέλληνες, που αγωνίστηκαν, πολέμησαν κι έχυσαν το αίμα τους για τη λευτεριά της πατρίδας μας. Τιμή και δόξα σ' αυτούς κι αιώνια ας είναι η ευγνωμοσύνη του έθνους. Μα αυτοί υπήρξαν μεμονωμένα άτομα μονάχα. Η θεωρία του οργανωμένου φιλελληνισμού είναι καθαρό παραμύθι.

Με την επικράτηση της επανάστασης αμέσως οι δικοί μας κοτζαμπάσηδες επιβλήθηκαν πάνω στη χώρα μας. Η αντίδραση, ντόπια και ξένη, για να ευνουχίσει το λαϊκό χαραχτήρα του κινήματος και να επιβάλει νέα σκλαβιά, χρησιμοποίησε όλα τα μέσα. Και στο τέλος το πέτυχε. Η αρχή έγινε κολλώντας στο σβέρκο της πατρίδας μας αυτόν που σας είπα πρωτύτερα:

Τον Καποδίστρια. Ο Γιάννης Καποδίστριας από την ανασύσταση του ελληνικού κράτους άρχισε την καταστροφή της χώρας μας, κι ένας άλλος Γιάννης, ο Μεταξάς, έβαλε σ' αυτήν το καπάκι.

Πώς μας επιβλήθηκαν οι βασιλιάδες.

Ο λαός νόμιζε, ότι μια που πέτυχε πια η επανάσταση, θα επακολουθούσαν τα χρόνια της ευτυχίας του, ότι όλη η ανθρωπότητα θάτανε στο πλευρό της χώρας μας και πως η χώρα μας, για μια ακόμα φορά, θα βρισκότανε σε θέση να ξαναπάρει, όπως και παλιότερα, ολόκληρη την ανθρωπότητα από το χέρι και να της δείξει καινούργιους δρόμους πολιτισμού και προόδου. Μα στη θέση αυτών η ντόπια και ξένη αντίδραση επιβλήθηκαν και φέρανε τον Καποδίστρια, τη Βαυαρική δυναστεία με τον Όθωνα.

Χρόνια και χρόνια απάτης και ρεμούλας μας κράτησαν μακριά από την ευτυχία και τον πολιτισμό και μας ρίξανε μέσα στην εξαθλίωση, την πείνα, την κακομοιριά και τη δυστυχία. Έτσι η Ελλάδα που υπήρξε κάποτε η πηγή των φώτων και του πολιτισμού, κατάντησε να βρίσκεται στο πιο χαμηλό επίπεδο οικονομικής, κοινωνικής και εκπολιτιστικής ανάπτυξης, όχι μόνο έναντι των λαών της Ευρώπης, αλλά και των Βαλκανίων.

Η προδοσία του αλβανικού έπους.

Η ουσία αυτού βρίσκεται στο γεγονός, ότι αντίδραση σκεφτόταν μόνο πώς να εκμεταλλευτεί, να βασανίσει, και να ξεζουμίσει το λαό, οργανώνοντας κινήματα κάθε τόσο και καλλιεργώντας τις φαγωμάρες, προπαγανδίζοντας και πείθοντας το λαό ότι είναι απαραίτητο να ζει φτωχός και κακομοιριασμένος.

Χαρακτηριστικό είναι ότι πιάνοντας μια λέξη του Κολοκοτρώνη, που ονόμασε κάποτε τη χώρα μας Ψωροκώσταινα, κατάφερε να πείσει το λαό ότι το ελληνικό κράτος δε μπορεί να ορθοποδήσει μόνο του κι ότι θα έπρεπε να μας κυβερνήσουν οι ξένοι, ονομάζοντας γι αυτό και τα πολιτικά κόμματα ρωσικά, αγγλικά και γαλλικά. Σ' αυτό το σημείο μας φέρανε οι κορυφές που διοικούσαν τον τόπο μας. Κάποτε φτάσαμε και στη δημοκρατία. Μα αυτό έμοιαζε με την παροιμία που έλεγε ο λαός: Άλλαξε ο Μανωλιός κι έβαλε τα ρούχα του αλλιώς.

Μυρίστηκαν οι έξυπνοι ψητό από τη μοναρχία και βρίσκοντας ότι «έφταιγε» η δημοκρατία για τη δυστυχία του λαού, ξαναφέρανε το βασιλιά. Και τότε άρχισαν πιο ξετσίπωτα ακόμα να ξεζουμίζουν και να καταπιέζουν το λαό. Και για να μπορούν να πνίγουν τις κραυγές του, βάλανε στο κεφάλι μας το Μεταξά, που ήτανε πάντα πράχτορας του ΙΙ γραφείου του γερμανικού επιτελείου, από τον καιρό που σπούδαζε στη στρατιωτική σχολή της Γερμανίας.

Έτσι, ύστερα από 120 χρόνια, ξαναπέσαμε πάλι στη σκλαβιά, γιατί έτσι κακά μας κυβερνήσανε στο διάστημα αυτό.

Σ' αυτή την κατάσταση βρεθήκαμε, όταν ξέσπασε η πολεμική λαίλαπα και η σύγκρουση μεταξύ των κολοσσών. Μα κανένας απ' αυτούς δε σκέφτηκε ελληνικά και να δει πώς θα ξέφευγε η χώρα μας τη λαίλαπα αυτή. Με την επίγνωση ότι η χώρα μας θα τραβούσε στην καταστροφή μπήκανε στον πόλεμο.

Έχουμε ντοκουμέντα στα χέρια μας, πού μας αποδείχνουν, ότι οι άνθρωποι αυτοί είχανε σκοπό να ρίξουνε μόνο τρεις τουφεκιές στο Αλβανικό μέτωπο κι ύστερα να μας παραδώσουν στους φασίστες. Υπάρχουν ντοκουμέντα που μας πείθουν ότι το Νοέμβρη προς το Δεκέμβρη του 1940 μπορούσαμε να πετάξουμε τους Ιταλούς στη θάλασσα. Μα αυτοί συγκρατούσαν το στρατό μέχρι που να λύσει το στρατιωτικό της πρόβλημα, η Γερμανία στην Ευρώπη κι ύστερα να δικαιολογηθούν ότι δε μπορούσαν να τα βγάλουν πέρα με δυο κολοσσούς. Δεν πίστευαν στις δόξες του στρατού μας, στο θάρρος, στην τόλμη, στην αυταπάρνηση και τον ηρωισμό του, που πολεμούσε με φλόγα ενάντια στο φασισμό, νηστικός και ξυπόλυτος πάνω στα βουνό της Αλβανίας με τη βοήθεια όλου του ελληνικού λάου. Αυτοί δεν πίστευαν σ' αυτά και περιμένανε πως θα καμφθεί. Γι' αυτό το έπος της Αλβανίας είναι ολοκληρωτικά έργο του λαού. Είναι έργο του λαού που το πραγματοποίησε με το μένος που είχε ενάντια στο φασισμό και το ζυγό του Μεταξά, με θυσίες και ηρωισμούς.

Έτσι, μας ξαναδέσανε στη σκλαβιά.

Μα ο λαός μας δεν ήτανε σε θέση να συνεχίσει το έργο του αυτό. Όσο φλογερά κι αν ήτανε τα στήθη του, η φλόγα αυτή δεν θα άντεχε στα σιδερόφρακτα μεγαθήρια των φασιστών, μια που είχε μέσα του και την προδοσία των ηγετών του. Έτσι αναγκάστηκε να υποκύψει, μα όχι σαν ηττημένος. Γιατί αυτή η συνθηκολόγηση που έκαναν, υπογράφηκε πριν ακόμα πολεμήσει ο στρατός μας. Αυτή δεν ήτανε ήττα του λαού μας, μα ήττα και χρεοκοπία των καθεστώτων που μεσολάβησαν από το 1821-1941. Γι αυτό κι ο λαός μας τιμωρεί σήμερα την ήττα αυτή και θα την τιμωρήσει αργότερα πιο σκληρά ακόμα.

Έτσι ήλθαν οι Γερμανοί στον τόπο μας και μας σκλαβώσανε. Μα για μας, για το λαό μας, καμιά κηλίδα δε θα μπορούσε να προσαφθεί, ότι εγκαταλείψαμε τα εδάφη μας. Αυτή θα κολλούσε, όταν δεν ξεσηκωνόμαστε.

Τι μπορούσαμε να περιμένουμε απ' αυτούς που φορούσαν τα κλακ και τα μπακαλιαράκια; Τι μπορούσαν να μας πούνε αυτοί; Το μόνο που βρίσκανε να μας λένε ήτανε:

Ησυχία, παιδιά, και τάξη. Κάναμε κυβέρνηση, ησυχάστε. Αυτό όμως θέλανε κι οι Γερμανοί. Μα τα λόγια αυτά τα εκστομίζανε οι άνθρωποι εκείνοι που δεν έχουν το δικαίωμα να ονομάζονται Έλληνες.

Κι όμως, δε θα συμβιβάζονταν με τη λογική και τη ράτσα μας, αν δε βγαίναν πάλι τα στοιχεία αυτά που θα κρατούσανε ψηλά την τιμή του έθνους μας, μέσα από το λαό μας.

Στο δρόμο του αντάρτικου.

Μια μαυρίλα πλάκωνε τον ελληνικό ορίζοντα. Κανείς δεν ήξερε τι θα έφερνε η αύριο και πώς θα ξεφεύγαμε από τη σιδερένια τανάλια που μας έσφιγγε. Κείνοι που ένιωθαν βρίσκονταν στις φυλακές και τα ξερονήσια. Κι εδώ πρέπει να στιγματιστεί μια άλλη ατιμία των ανθρώπων της 4ης Αυγούστου, που φεύγοντας, τους παράδωσε στα χέρια των καταχτητών.

Μια άλλη μερίδα πού ένιωθε, ασχολούνταν με τις μαύρες και άσπρες αγορές. Έτσι, όλο το βάρος έπεσε πάνω σε μια χούφτα ανθρώπων, απ' αυτούς που τρώγανε καρπαζιές μέσα στα αστυνομικά μπουντρούμια και τις ασφάλειες, μα που φλέγονταν από ηρωισμό και ανδρεία και μέσα τους υπήρχε μια ζεστή ελληνική καρδιά κι έτρεχε στις φλέβες τους πραγματικό ελληνικό αίμα. Αυτοί άναψαν το δαυλό κι έδωσαν το σύνθημα για τον ξεσηκωμό του Έθνους. Αυτοί που δώσανε το κουράγιο στους Έλληνες. Αυτοί που δημιούργησαν τη νέα Φιλική Εταιρία: το ΕAM.

Βέβαια, ποιος θάτανε κείνος που μπορούσε να πιστέψει τότε. Ότι αυτή η φούχτα των ανθρώπων θα έφερνε στη χώρα μας τη μεγαλόπρεπη αυτή νίκη. Μα η υφή, η ψυχοσύνθεση, το σκαρί των ανθρώπων αυτών ήτανε τέτοιο. Παρά τις φυλακές, τους κατατρεγμούς, τις δολοφονίες, τα βασανιστήρια, τις ομαδικές εκτελέσεις και την τρομοκρατία, οι άνθρωποι αυτοί οδηγούσαν ηρωικά και θαρραλέα τις μάζες στον δρόμο της λευτεριάς.

Ξέρετε όλοι πως άρχισε το κίνημα αυτό και δε σταματώ στις λεπτομέρειες του. Όταν έχουμε τη μέρα της εθνικής ανεξαρτησίας μας, πού γιορτάζουμε στις 25 Μάρτη, χαιρόμαστε, τραγουδάμε και κλαίμε από τη συγκίνηση. Μα από δω και πέρα θα έχουμε δυο εθνικές γιορτές: την 25η Μάρτη και την 27η Σεπτέμβρη επέτειο της δημιουργίας του ΕΑΜ, που αποτέλεσε τη βάση της σημερινής μας απελευθέρωσης.

Αυτό πρέπει να το νιώσουμε.

Στα προηγούμενα χρόνια πολλοί περνούσανε από την πλατεία του Διάκου, μα κανείς δεν ένιωθε τον παλμό που περιείχε το τραγούδι, που μας δίδασκε στο σχολείο ο παλιός καθηγητής μας Λάσκαρης: Σας ευλογεί του Διάκου μας το τιμημένο χέρι…

Κανείς δεν ένιωθε, ότι έπρεπε να φύγει μακριά από τα μικροσυμφέροντα του και να παλέψει για τη λευτεριά. Μα η χούφτα αυτή των ανθρώπων, που σας μίλησα πιο πάνω, ρίχτηκε ολόψυχα στον αγώνα.

Η αντίδραση στο άκουσμα της χρησιμοποίησε όλα τα μέσα κι έθεσε σε ενέργεια όλες τις ατιμίες για να τη σαμποτάρει. Μα όλα αυτά στάθηκαν ανίκανα να σπάσουν τον αγώνα της. Αντίθετα, αυτή ρίζωνε κάθε μέρα και πιο πολύ κι ανέπτυσσε τη δράση της. Κι επειδή δεν είχε σκοπό να καταπιαστεί με χαρτοπόλεμο έβγαλε στο βουνό το αντάρτικο.

Θυμάμαι όταν το χειμώνα του 1941 ήλθα εδώ σαν «μαυραγορίτης» για να βάλω μπροστά τη δουλειά. Σας γνώριζα όλους, μα κανείς από σας δεν ήξερε τι επεδίωκα εγώ. Τότε μαζί με το Γ. Φράγκο και Γ. Γιαταγάνα βγάλαμε το πρώτο διάγγελμα του ΕΑΜ. Πολλοί νομίζανε τότες, ότι αυτό ήτανε μόνο ντόρος και τίποτα άλλο.

Όταν λέγαμε ότι σε λίγο θα σφυρίζει το μάλιγχερ και θα κροταλίζει ξερά το πολυβόλο στις βουνοκορφές και τα φαράγγια μας κι οι Γερμανοί και Ιταλοί θα φεύγουν ντροπιασμένοι, ίσως πολλοί να λέγανε πως αυτά δεν ήτανε παρά ηχηρές φράσεις.

Μα ύστερα από 2 1/2 μήνες άρχισε πραγματικά να λαλεί το ντουφέκι. Και τι δεν είπανε τότε! Όπως και στα 1821 όλη η αντίδραση συνωμότησε εναντίον μας και στην αρχή δεν έλεγε τίποτα για το αντάρτικο, κάνοντας το ίδιο πού κάνει και η στρουθοκάμηλος, όταν κρύβει το κεφάλι της, ενώ όλο της το σώμα φαίνεται. Έτσι κι αυτοί, νομίζανε, ότι αν δε λέγανε τίποτα για το αντάρτικο και το αγνοούσαν, δε θα ξαναβροντούσε το καριοφίλι. Μα μπορούσε να σταματήσει αυτό; Κάθε μέρα κοκκίνιζαν τα βουνά και τα φαράγγια από το αίμα.

Κι όταν είδαν ότι το αντάρτικο μεγάλωνε, παρά τη σιωπή τους, τότε κι αυτοί άλλαξαν τρόπο για να μας πολεμήσουν. Μας ονόμασαν πλιατσικολόγους, κατσικοκλέφτες, ληστοσυμμορίτες κλπ. Ακόμα βρέθηκαν άνθρωποι να μας αποκηρύξουν με την υπογραφή τους γιατί σκοτώσαμε τον προδότη και εκβιαστή Μαραθέα. Αυτοί οι κύριοι ήτανε κυριολεκτικά ηλίθιοι.

Δεν ξέρανε ούτε το ατομικό τους συμφέρον. Νόμισαν, πως αν μας αποκήρυσσαν θα σταματούσε κι ο αγώνας μας κι ότι δεν θα είμαστε κάποτε ικανοί να τους σφίξουμε το λαιμό και να τους πνίξουμε.

Ας είναι. Τέτοιοι ηλίθιοι ήτανε και τέτοιες ηλιθιότητες λέγανε. Ας κάνουν τώρα τα ψηλά τους καπέλα κλωσοφωλιές.

Η ύπαιθρος αναπνέει.

Μα ήτανε δυνατό να πιάσει αυτό; Οι χωριάτες είχανε δει για πρώτη φορά το θαύμα ν' αφήνουν τα πράματα τους έξω χωρίς να τους τα πειράζει κανείς.

Η ζωοκλοπή είχε καταργηθεί στην ύπαιθρο και η ασφάλεια της ζωής και της περιουσίας ποτέ δεν ήτανε σ' αυτό το σημείο. Ήτανε θαύμα αυτό; Όχι. Αλλά για πρώτη φορά το χωριό γνώρισε την εξουσία, η οποία βγήκε για να χτυπήσει την εσχάτη προδοσία, το έγκλημα, τη ζωοκλοπή κλπ. και να εμπεδώσει την ασφάλεια.

Κι όταν χτυπήσαμε τα εγκλήματα αυτά και πατάξαμε την προδοσία, αυτοί σαν δεσποινίδες της αριστοκρατίας, που δε βλέπουν γύρω τους τη δυστυχία και την κακομοιριά πού βασιλεύει, αλλά συγκινούνται από ένα άρρωστο γατάκι, έμπηξαν τις φωνές και μας κατηγόρησαν ότι σκοτώνουμε. Επί Μεταξά βιάστηκαν γυναίκες, υπέστησαν μαρτύρια χιλιάδες άνθρωποι, σκοτώθηκαν και γκρεμίστηκαν από τα μπαλκόνια της Ασφάλειας γέροι, έγιναν τόσα εγκλήματα, μα κανείς απ' αυτούς δεν είπε τίποτα. Μα τώρα φωνάζουνε ότι ο Άρης σφάζει.

Ναι, σφάξαμε κι είμαστε έτοιμοι να ξανασφάξουμε, αν χρειαστεί. Ποιους όμως σφάξαμε; Εμείς είμαστε πιο πονόψυχοι απ' αυτούς. Απόδειξη είναι ότι εμείς είμαστε κείνοι που τρώγαμε χρόνια τώρα τις καρπαζιές και καταδιωκόμασταν. Σφάξαμε κείνους που πρόδιδαν στους καταχτητές τους Έλληνες, κείνους που κλέβανε το λαό και διαπράττανε εγκλήματα.

Κι είναι κυριολεκτικά ηλίθιοι κείνοι πού τους πήρε ο πόνος γι' αυτούς, που τόσο δικαιολογημένα χτυπήσαμε, για να παίρνουν το μέρος τους ή είναι ολοκληρωτικά συνένοχοι τους. Μα ούτε και το κόλπο αυτό έπιασε.

Το αντάρτικο σώζει το λαό.

Τότε όμως αυτοί, σαν καλοί ζαχαροπλάστες που ήτανε, κατασκευάσανε ένα νέο χρυσό χάπι:

-Ναι, φωνάζανε. δεν υπάρχει αντίρρηση, ότι οι αντάρτες διεξάγουν εθνικό αγώνα. Μα το ζήτημα αυτό θα λυθεί από τους ισχυρούς. Τι μας χρειάζονται, λοιπόν, οι αγώνες κι οι σκοτωμοί, αφού τα ζητήματα μας θα τα λύσουνε άλλοι;

Λυτό το σύνθημα έπιανε. Είχανε όμως δίκιο; Ασφαλώς όχι!

Γιατί δεν είχανε δίκιο;

Στα 1941-42 το ΕΑΜ δεν ήτανε ακόμα ισχυρό. Γι' αυτό δεν είχε αρχίσει ο αγώνας να παίρνει μαζικό χαραχτήρα. Ούτε κι αντάρτικη δράση υπήρχε. Κι όμως. Στα 1941-42 πέθαναν από την πείνα και τις αρρώστιες, που επακολούθησαν απ' αυτήν, 300.000 άνθρωποι μόνο στην Αθήνα, τον Πειραιά και τα περίχωρα τους. Και θα πέθαιναν αργότερα ακόμα περισσότεροι, αν το ΕΑΜ δεν κινητοποιούσε με συγκεντρώσεις, διαδηλώσεις, συλλαλητήρια και απεργίες το λαό και δεν τον εμψύχωνε: 1. Να επιβληθεί το σταμάτημα της αρπαγής της παραγωγής μας από μέρους των κατακτητών. 2. Να επιβληθεί σ' αυτούς ν' αφήσουν το Διεθνή Ερυθρό Σταυρό να αναλάβει την τροφοδοσία του λαού μας. 3. Να προσέξουν την κατάσταση της Ελλάδας στο εξωτερικό.

Αν το αντάρτικο δε σταματούσε τις φάλαγγες των Γερμανών που κλέβανε την παραγωγή της χώρας μας και δεν καταργούσε τη συγκέντρωση της παραγωγής που τη βάζανε στο χέρι οι καταχτητές, αν δε γίνονταν όλα αυτά, τότε τα θύματα από την πείνα και τις αρρώστιες θα ήταν πολύ περισσότερα. Όλες οι χιλιάδες των θυμάτων, που πέσανε για τη ζωή και τη λευτεριά του λαού μας, ποτέ δε φθάνουν τα θύματα της πείνας και των ασθενειών.

Πότε ακούστηκε στην ιστορία της ανθρωπότητας να πραγματοποιείται η απελευθέρωση μέσω της μπαγαποντιάς; Ποτέ. Η λευτεριά δεν κερδίζεται με ξόρκια, αλλά με αγώνες και θύματα!

Μα κι αν το θέλαμε, δεν είχαμε αυτό το δικαίωμα. Το δικαίωμα δηλαδή να κηλιδώσουμε την ιστορία της πατρίδας μας. Αυτό θα ήτανε ασέβεια στη μνήμη των ηρωικών μας προγόνων.

Μα ούτε είχαμε το δικαίωμα να κολλήσουμε μια ατιμωτική σφραγίδα, μια σφραγίδα αίσχους, στο κούτελο των επερχομένων γενεών, των παιδιών μας και των εγγονιών μας, ότι κατάγονται από γενιά ευνούχων, που δέχονται να πεθαίνουν στα πεζοδρόμια από τον ατιμωτικότερο των θανάτων, από την πείνα, παρά να πεθαίνουν με το όπλο στο χέρι, παλεύοντας για τη λευτεριά.

Τι θα έπρεπε να προτιμούσαμε; Το πρώτο ή το δεύτερο; Όχι! Χίλιες φορές όχι!

Καλύτερα να γινότανε το παν ένα μπουρλότο, παρά να υποταχθούμε στους καταχτητές.

Αυτό ο λαός μας το κατάλαβε, τους μούντζωσε κι έδωσε αυτά τα γενναία παλικάρια, πούναι τώρα στεφανωμένα με δόξες, με δάφνες και με νίκες.

Η αντίδραση συνωμοτεί.

Τότε κι αυτοί αναγκάστηκαν ν' αλλάξουν βιολί κι αποφάσισαν να βγάλουν στο βουνό δικές τους ανταρτοομάδες.

Μα γιατί αυτό; Το ΕAM είχε δηλώσει ότι δεν είχε μονοπώλιο τον αντάρτικο αγώνα. Γι' αυτό και τους κάλεσε να σχηματιστούν κοινές ανταρτοομάδες. Αν είχανε την πρόθεση να παλέψουν ενάντια στους καταχτητές, θα το κάνανε. Τότε όμως, ισχυρίζονται, ότι η χωρογραφία της Ελλάδας και η πυκνότητα της κατοχής δεν επέτρεπε την ύπαρξη ανταρτοομάδων.

Όταν όμως είδανε εμάς, όταν λευτερώσαμε την ύπαιθρο, τότε κι αυτοί αποφάσισαν να δημιουργήσουν αντάρτικο.

Τι θα περίμενε κανείς άπ' αυτούς αρχή αρχή; Ποια κραυγή, έστω και τυπικά, να βγει από το στόμα τους; Φυσικά, "Κάτω οι καταχτητές" !

Μα την θέση τους τη γνωστοποίησαν από την αρχή. Η πρώτη κραυγή τους ήτανε:

"Κάτω το ΕΑΜ!"

Μα εμείς και πάλι τους καλέσαμε για να ενωθούμε. Αυτοί όμως αρνήθηκαν, γιατί δεν θέλανε να υποβληθούν σε κόπους και μόχθους για να πολεμήσουν τον καταχτητή. Γιατί αυτοί δεν ήτανε εντολοδόχοι του ελληνικού λαού, μα της αντίδρασης από το φόβο της λαοκρατίας που ζητούσαν να πολεμήσουν.

Στο τέλος μας κήρυξαν κι ανοιχτά τον πόλεμο, ένοπλα, συνεργαζόμενοι με τους καταχτητές.

Θα είμαστε ασυνεπείς στον αγώνα μας και προδότες του λαού μας, αν σιχαινόμαστε τα αίματα. Γι' αυτό, σαν εντολοδόχοι του λαού, συντρίψαμε τους συνεργάτες αυτούς των καταχτητών, τους πολέμιους του εθνικού μας αγώνα.

Ο ΕΛΑΣ στο πλευρό των συμμάχων.

Ύστερα απ' αυτό χρησιμοποίησαν το κόλπο: Μας κατηγόρησαν, ότι δε βοηθάμε το συμμαχικό αγώνα, αλλά θα υπακούσουμε μόνο στους Ρώσους. Κι απειλούσαν ότι όταν θάρθουν οι σύμμαχοι εδώ, θα μας κανονίσουν. Αυτοί, που συνεργάζονταν με τους Γερμανούς, απειλούσανε ότι θα μας χτυπήσουν οι σύμμαχοι!

Αυτοί που στα 1941 πρόδωσαν το συμμαχικό αγώνα. Αυτοί που μαγάρισαν τις Θερμοπύλες και τους Τριακόσιους μας κι άφησαν τους συμμάχους Άγγλους να μάχονται μόνοι τους εκεί, ενώ αυτοί είχαν παραδώσει την Ελλάδα με τη συνθηκολόγηση του Τσολάκογλου, μας κατηγορούσαν ότι δεν ενισχύουμε τον

συμμαχικό αγώνα κι έβαζαν στο μυαλό των συμμάχων την άτιμη σκέψη, ότι δήθεν θα μας χτυπούσαν ερχόμενοι εδώ.

Ο Γοργοπόταμος.

Μα σε λίγο τους ήλθε το πρώτο χαστούκι! Η πρώτη ομάδα των Άγγλων αλεξιπτωτιστών έπεφτε, όχι σ' αυτούς, μα στον Άρη, πάνω στη Γκιώνα. Και μαζί μ' αυτούς τραβήξαμε κι ανατινάξαμε το Γοργοπόταμο. Ο αρχηγός των συμμαχικών στρατευμάτων της Μ. Ανατολής, στρατηγός Ουίλσον, δήλωνε ανοιχτά, ότι οι επιτυχίες των συμμάχων στην Αφρική οφείλονται κατά 80% στην ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου, γιατί αυτή εμπόδισε την αποστολή γερμανικών ενισχύσεων και εφοδιασμού. Μα να κι ένα τελευταίο: Στην Πελοπόννησο προτείναμε στους τσολιάδες να καταθέσουν τα όπλα κι εμείς θα τους αφήσουμε ελεύθερους. Μα οι Άγγλοι το απέρριψαν αυτό και συνέλαβαν όλους τους τσολιάδες, τους έκλεισαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και τους παραπέμπουν να δικαστούν από τα στρατοδικεία.

Στο κάτω-κάτω, να τώρα οι Άγγλοι μπροστά σας. Διαβαίνουν τους δρόμους της Λαμίας και πάνε να χτυπήσουν τους Γερμανούς μαζί με μας. Μαζί τους θα πολεμήσουμε εμείς κι όχι αυτοί, μέχρι την ολοκληρωτική συντριβή του φασισμού.

Μα τα κατακάθια αυτά βρήκανε νέο τροπάρι: Μας κατηγορούν ότι είμαστε όλοι κομμουνιστές και ισχυρίζονται, ότι το ΕΑΜ. και ο ΕΛΑΣ είναι σκεπασμένες κομμουνιστικές οργανώσεις. Μα αυτή η κατηγορία μπορεί ν' αποτελέσει ντροπή ή έπαινο;

Αγωνιζόμαστε για την Δημοκρατία.

Το Κομμουνιστικό Κόμμα δε βαδίζει τώρα για τον κομμουνισμό. Το ΚΚΕ έχει βέβαια στο πρόγραμμα του σαν τελική του επιδίωξη τον κομμουνισμό. Μα όχι για τώρα. Τον κομμουνισμό θα τον επιβάλλετε σεις, ο λαός κι όχι το ΚΚΕ. Κι είμαι βέβαιος ότι πολλοί από τους μορφωμένους μας, που δεν τον θέλουν σήμερα, θα ψηφίσουν τότε για να επικρατήσει ο κομμουνισμός.

Σήμερα, όμως, το ΚΚΕ. δεν επιδιώκει παρά μόνο μια δημοκρατική λύση του ελληνικού προβλήματος.

Μα ας πούμε, ότι το ΚΚΕ. θα εφαρμόσει τον κομμουνισμό. Λένε ότι ο κομμουνισμός χαλνά τις εκκλησιές και γδέρνει τους παπάδες. Τόσο χαζοί είναι λοιπόν οι κομμουνιστές να χαλάσουν τις εκκλησιές, που δεν τους εμποδίζουν σε τίποτα;

Οι εκκλησιές μας φταίνε ή τα καράβια του Εμπειρίκου; Γιατί λοιπόν να κάψουμε τις εκκλησιές;

Ποιος χτυπά τη θρησκεία;

Θα γδάρουμε τους παπάδες; Μα γιατί; Εμείς βλέπουμε, ότι χιλιάδες παπάδες βρίσκονται τώρα στην πρωτοπορία του κινήματος μας και η συμβολή του κλήρου, που στάθηκε στο πλευρό μας, υπήρξε ανεκτίμητη.

Μήπως συμβαίνει το αντίθετο; Γιατί αυτοί που εμφανίζονται σαν προστάτες της εκκλησίας, γκρεμίσανε μαζί με τους Γερμανούς και γδέρνουνε παπάδες.

Ο κομμουνισμός, λένε, θα καταργήσει την θρησκεία. Μα η θρησκεία είναι ζήτημα συνείδησης. Πώς θα καταργηθεί λοιπόν; Η κατάργηση της θρησκευτικής συνείδησης είναι πράμα αδύνατο, έστω κι αν ακόμα οι κομμουνιστές θέλανε να την καταργήσουν. Η θρησκευτική συνείδηση δεν καταργείται με απλές διαταγές. Αν συνέβαινε ένα τέτοιο πράμα, αυτό θα έμοιαζε με την διαταγή πού έβγαλε κάποτε ένας αστυνόμος στην Ανάφη, με την οποία απαγόρευε την πάλη των τάξεων!

Το τι θα γίνει στο πολύ μακρινό μέλλον, το πώς θα σκέπτονται οι άνθρωποι τότε, είναι άλλο πρόβλημα. Και κανένας πολιτικός δε μπορεί να βγάλει νόμο για το τι θα πρέπει να γίνει ύστερα από 200 η 500 χρόνια. Ούτε λοιπόν κι εμείς θα βγάλουμε τέτοιο νόμο. Μας ενδιαφέρει το πώς θα προκόψει ο λαός μας σήμερα κι όχι το τι φιλοσοφικές πεποιθήσεις θα έχει ύστερα από 500 χρόνια.

Συνεπώς καταλαβαίνετε τώρα, ότι αυτοί που διαδίδουν αυτές τις συκοφαντίες επιδιώκουν άλλους σκοπούς, προσπαθώντας με το μέσο αυτό της συκοφαντίας να εξαπατήσουν το λαό και να διαιωνίσουν την κυριαρχία τους πάνω του. Αν μάλιστα εξετάσουμε βαθύτερα το πράμα αυτό, θα δούμε ότι αυτοί είναι άθρησκοι, γιατί σε αυτούς δεν υπάρχει ούτε ίχνος θρησκευτικής συνείδησης κι ο μόνος που λατρεύουν είναι ο Θεός Μαμμωνάς, ο Θεός του χρήματος…

Θα συσπειρώσουμε την οικογένεια.

Κατηγορούν τους κομμουνιστές, ότι αυτοί θα διαλύσουν επίσης την οικογένεια. Λες κι εμείς κατεβήκαμε από τον ουρανό και δε γεννηθήκαμε από σπίτια ή φυτρώσαμε μόνοι μας σαν τα μανιτάρια. Η οικογένεια δημιουργήθηκε από ορισμένες οικονομικές συνθήκες. Σε μια ορισμένη ανάπτυξη της κοινωνίας δημιουργήθηκε η ανάγκη της οικογένειας, γιατί έτσι θα αντιμετωπίζονταν καλύτερα οι ανάγκες της ζωής.

Χρειάζονταν να δουλεύουν όλοι: ο πατέρας και τα παιδιά στα χτήματα, οι γυναίκες στον αργαλειό και το σπίτι, γιατί μόνο με τον τρόπο αυτό θ' αντιμετωπίζονταν οι βιοτικές ανάγκες τους.

Αυτού του είδους οι οικονομικές συνθήκες που επικρατούσαν τότε, πλησίαζαν όπως βλέπετε, πιο στενά τα μέλη της οικογένειας μεταξύ τους. Σήμερα όμως τι γίνεται; Οι σημερινές οικονομικές συνθήκες αναγκάζουν όχι πια το στενό πλησίασμα της οικογένειας, αλλά αντίθετα την απομάκρυνση της.

Να ένα παράδειγμα: Ένας άντρας παντρεύεται, μα την επομένη του γάμου του φεύγει στην Αμερική για να μπορέσει να αντιμετωπίσει τις ανάγκες της ζωής του και της γυναίκας του. Ποιος διαλύει στην περίπτωση αυτήν την οικογένεια; Οι κομμουνιστές ή οι οικονομικές συνθήκες πού δημιούργησε η κεφαλαιοκρατία;

Κι εδώ, λοιπόν, βλέπουμε φανερά, ότι αυτοί που μας κατηγορούν πως θέλουμε να διαλύσουμε την οικογένεια, δεν είναι άλλοι, παρά αυτοί οι ίδιοι πού τη διαλύουν στην πραγματικότητα, ενώ εμείς επιδιώκουμε το στερέωμα της. Θα δώσουμε στο λαό τα οικονομικά μέσα για να μπορεί να μη σκορπάει την οικογένεια του στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα.

Μας κατηγορούν ότι θέμε να καταργήσουμε τα σύνορα και να διαλύσουμε το κράτος. Μα το κράτος εμείς το φτιάχνουμε σήμερα, γιατί δεν υπήρξε, μια που αυτοί οι ίδιοι το είχανε διαλύσει. Ποιος είναι λοιπόν πατριώτης; Αυτοί ή εμείς; Το κεφάλαιο δεν έχει πατρίδα και τρέχει να βρει κέρδη σ' όποια χώρα υπάρχουνε τέτοια. Γι' αυτό δε νοιάζεται κι ούτε συγκινείται με την ύπαρξη των συνόρων και του κράτους.

Ενώ εμείς, το μόνο πού διαθέτουμε, είναι οι καλύβες μας και τα πεζούλια μας. Αυτά αντίθετα από το κεφάλαιο που τρέχει, οπού βρει κέρδη, δε μπορούν να κινηθούν και παραμένουν μέσα στη χώρα που κατοικούμε.

Ποιος, λοιπόν, μπορεί να ενδιαφερθεί καλύτερα για την πατρίδα του; Αυτοί που ξεπορτίζουν τα κεφάλαια τους από τη χώρα μας ή εμείς που παραμένουμε με τα πεζούλια μας εδώ;

Όταν έξαφνα στα 1929-31 το κράτος ζήτησε, λόγω της οικονομικής κρίσης πού μάστιζε τότε τη χώρα μας να κατεβάσουν οι ξένοι ομολογιούχοι το ποσοστό που πληρώναμε σε τοκοχρεολύσια, οι Άγγλοι δέχτηκαν να το μειώσουν σε 35%, αλλά οι Έλληνες ομολογιούχοι αρνήθηκαν. Να λοιπόν, ποιος είναι ο πατριωτισμός τους! Αυτός φτάνει μέχρι το σημείο που δεν θίγονται τα οικονομικά τους συμφέροντα. Αυτοί λοιπόν οι ίδιοι που μας κατηγορούν ότι επιδιώκουμε την κατάργηση των συνόρων και την διάλυση του κράτους, αυτοί τα ξεπουλάνε αυτά στην πρώτη ευκαιρία.

Όταν οι άτιμοι μιλάνε για τιμή.

Μας κατηγορούν επίσης, ότι εμείς επιβουλευόμαστε την τιμή. Βλέπετε, όλοι αυτοί οι «ηθικοί», που όταν περπατάνε μπερδεύουνται τα κεφάλια τους στα σύρματα, μιλάνε για τιμή!

Αυτοί που πούλησαν τις γυναίκες και τις αδελφές στον κατακτητή, για να κάνουν τα νταραβέρια μαζί του και μας σκλάβωσαν διπλά, αυτοί πάνε τώρα να μας πείσουν ότι είναι οι κέρβεροι της τιμής και της ηθικής. Με αυτά τα μέσα προσπαθούν να εξαπατήσουν το λαό για να συνεχίσουν το ξεζούμισμα και την εκμετάλλευση του. Και πολλές φορές το καταφέρνουν αυτό και μας πείθουν μάλιστα ότι έτσι είναι όπως τα λένε.

Πάρτε ένα παράδειγμα, απ' αυτό που γίνεται στα χωριά: Ο χωριάτης καπνίζει τον καπνό που παράγει ο ίδιος. Μα τον πείσανε ότι αυτός είναι λαθραίος. Κι ο ίδιος ο χωρικός σου λέει ότι καπνίζει λαθραίο καπνό. Λες και δεν τον έσπειρε αυτός στον τόπο μας, αλλά τον έφερε από την Αμερική. Όπως βλέπετε λοιπόν κι ο ίδιος ο χωριάτης το πίστεψε, πως ο καπνός του είναι «λαθραίος».

Η αντίδραση δεν σταματά σε τίποτα μπροστά προκειμένου να εξαπατήσει το λαό, χρησιμοποιώντας γι αυτό όλα τα μέσα, όλη τη συκοφαντία και το ψέμα. Μα αυτές οι συκοφαντίες στην ύπαιθρο, όπου μας είδανε και μας νιώσανε, έγιναν συντρίμμια. Στις πόλεις θα γίνει κι αυτού το ίδιο.

Σε λίγες μέρες θα δείτε κι εσείς μόνοι σας την πραγματικότητα. Γιατί ο δικός μας σκοπός είναι ένας: Πώς θα ζήσει καλύτερα ο λαός μας!

Όταν είταν εδώ ο κατακτητής, αυτοί θέλανε τότε την τάξη. Εμείς θέλαμε την αταξία για να κάνουμε ανυπόφορη τη ζωή του κατακτητή. Τώρα αυτοί θέλουνε την αταξία. Μα εμείς θέλουμε την τάξη. Αυτοί είναι οι οργανωτές του εμφυλίου πολέμου για να εκμεταλλεύονται το λαό μας. Αυτοί είναι οι λύκοι, που προσπαθούν να κατασπαράξουν το κοπάδι, εμάς, εσάς, όλους μας, το λαό δηλαδή.

Τηρήσαμε τις υποσχέσεις μας.

Ο ΕΛΑΣ και το ΕΑΜ υποσχέθηκαν στο λαό την πάλη ενάντια στον κατακτητή και την απελευθέρωση της χώρας μας. Αυτές τις υποσχέσεις τις τηρήσαμε. Εμείς δεν δημιουργήσαμε κυβερνητικό τύπο. Αυτός δημιουργήθηκε μόνος του από το λαό. Από τον Οκτώβρη του 1942 μόνος του ο λαός τράβηξε στις εκλογές της αυτοδιοίκησης του.

Ο θεσμός αυτός της αυτοδιοίκησης, που για πρώτη φορά εμφανίστηκε στην Ευρυτανία, αποτέλεσε την απαρχή της δημιουργίας του από το χωριό μέχρι την Π.Ε.Ε.Α. αργότερα.

Εμείς είμαστε υπέρ της ενότητας και χάρη στις προσπάθειες τις δικές μας οφείλεται κατά 9 5% η δημιουργία της εθνικής κυβερνήσεως, κάτω από την οποία αγωνιζόμαστε σήμερα. Μέχρι τη Λάρισα η πατρίδα μας είναι τώρα ελεύθερη. Και γρήγορα θ' απελευθερώσουμε όλη την υπόλοιπη Ελλάδα.

Έτσι και η δεύτερη μας υπόσχεση τείνει να πραγματοποιηθεί ολοκληρωτικά.

Η πάλη μας για τη λαοκρατία.

Μα εμείς υποσχεθήκαμε στο λαό και κάτι άλλο: Ότι δεν θ' αφήσουμε το όπλο από το χέρι μας αν δεν πετύχουμε και τη διπλή λευτεριά: τη λαοκρατία. Για αυτό θα παλέψουμε για να εκτελέσουμε κι αυτή την υπόσχεση μας, αφιερώνοντας και θυσιάζοντας την ζωή μας ακόμα για τη λαοκρατική λύση του ελληνικού προβλήματος.

Ο ΕΛΑΣ στα χέρια πρώτα της Κ.Ε. του ΕΑΜ και της ΠΕΕΑ αργότερα αποτέλεσε το δυνατό όπλο της διατήρησης του λαού μας στη ζωή. Τον μοχλό της γρηγορότερης απελευθέρωσης μας. Τώρα, στα χέρια της εθνικής μας κυβέρνησης, που αποτελείται απ' όλα τα κόμματα και τις οργανώσεις και που υπόσχεται στο πρόγραμμα της λαοκρατικές λύσεις, θ' αποτελέσει την εγγύηση, ότι θα συνεχίσουμε τον πόλεμο μέχρι την ολοκληρωτική συντριβή του φασισμού κι ότι θα εξασφαλισθούν οι ως τώρα κατακτήσεις του λαού μας και θα κερδηθούν και νέες.

Φωνάζατε πολύ για την θανατική καταδίκη των προδοτών, των συνεργατών του καταχτητή και των εκμεταλλευτών της δυστυχίας τού λαού στα χρόνια της κατοχής. Όταν εμείς δεν είχαμε τη δυνατότητα να τους δικάσουμε, τους εκτελούσαμε. Αργότερα τους δικάζαμε σε στρατοδικεία. Τώρα, όσους έχουμε συλλάβει θα τους παραδώσουμε στην δικαιοσύνη. Υπάρχει η νόμιμη πια κυβέρνηση και αυτή θα αποφασίζει για όλα. Μη φωνάζετε λοιπόν. Αυτοί θα δικασθούν και θα καταδικασθούν. Μα δεν θάχει και μεγάλη σημασία.

Τεράστια σημασία θάχει αν καταδικάσετε και θανατώσετε εσείς, ο κυρίαρχος λαός, το καθεστώς που γεννάει τέτοια καθάρματα.

Μεθαύριο θα τραβήξουμε στις εκλογές. Το πρώτο ράπισμα πρέπει να δοθεί στο δημοψήφισμα, με την οριστική καταδίκη του φιλοβασιλισμού και την εγκαθίδρυση της δημοκρατίας.

Αλλά γιατί στρεφόμαστε με τόση μανία ενάντια στο βασιλιά;

1.Γιατί αυτός πρώτα-πρώτα δεν είναι ούτε Έλληνας. 2.Γιατί μας τον φέρανε με το ψεύτικο δημοψήφισμα του 1935. 3.Γιατί είναι επίορκος. Καταπάτησε το Σύνταγμα του 1911 κι έβαλε δικτάτορα τον πεμπτοφαλαγγίτη Γιάννη Μεταξά. 4. Γιατί άφησε όλους τους ανίκανους και πεμπτοφαλαγγίτες στρατηγούς και υπουργούς να προδώσουν τον πόλεμο της Αλβανίας και να υποδουλώσουν την πατρίδα μας. 5. Τέλος, γιατί στην εθνική μας συμφορά του 1941, αντί να καθίσει εδώ και να θυσιαστεί σαν άλλος Κόδρος των Αθηνών, μας εγκατέλειψε.

Αν ήτανε καλός έπρεπε να καθίσει εδώ κι αντί να βγει στο κλαρί ο Άρης και δεν ξέρω ποιος άλλος, να βγει αυτός να οργανώσει τον αγώνα και να είναι τώρα δικαιωματικά βασιλιάς μας και αρχηγός μας. Με τη στάση του ο ίδιος παραιτήθηκε ουσιαστικά και τυπικά του δικαιώματος επί του θρόνου της Ελλάδος.

Αυτά βέβαια γι' αυτόν προσωπικά κι ανεξάρτητα από την πεποίθηση μας πώς δεν χρειάζεται κανένας θρόνος, μα δημοκρατία για να προκόψει η Ελλάδα μας.

Σεβόμαστε τη λαϊκή θέληση.

Το δεύτερο ράπισμα πρέπει να δοθεί στις εκλογές, που θα καθορίσουν το πολίτευμα της χώρας μας. Εμάς, η μόνη μας φιλοδοξία είναι να είμαστε υπηρέτες του λαού. Γι' αυτό θα σεβαστούμε την ετυμηγορία σας, όποια κι αν είναι αυτή.

Μα έχουμε αυτές τις απαιτήσεις: Να ψηφίσει ο λαός ανεπηρέαστα και να σεβασθούν το λαό.

Αν αυτά δεν εκτελεστούν, τότε σας υποσχόμαστε ότι πάλι θα ξαναβγούμε στο βουνό. Μα είμαι βέβαιος ότι αυτά δεν θα συμβούν. Γιατί ο λαός μας χειραφετήθηκε πια. Δοκιμάσθηκε και ξύπνησε. Θ' ακολουθήσει τους δρόμους που του δείχνουμε και που μοναδικά τον συμφέρουν.

Με την πεποίθηση αυτή, τελειώνοντας, σας καλώ να φωνάξουμε:

Ζήτω ο κυρίαρχος λαός μας!

---