Τρίτη 17 Αυγούστου 2010

Ανοικτές κοινωνίες ή φρουρούμενες;

Πριν λίγα χρόνια παίχτηκε στους κινηματογράφους η ταινία του George Romero «Η χώρα των νεκρών», ένα ιδιαίτερα αποκρουστικό και ωμό στη βία του έργο σχετικά με το υποτιθέμενο σενάριο μιας γης, που έχει κατακλειστεί από ζωντανούς νεκρούς, όντα δηλαδή, που ενδιαφέρονται μόνο πώς θα τραφούν με ανθρώπινη σάρκα και τους λίγους εναπομείναντες ανθρώπους, που έχουν αποκλειστεί σε «πόλεις κλουβιά» με γιγαντιαία τείχη, υπερσύγχρονες μεθόδους ασφάλειας και φονικά όπλα που μπορούν να εξαφανίσουν μεγάλο αριθμό από τα εχθρικά όντα.
Μια πρώτη ανάγνωση της ταινίας δείχνει ότι απευθύνεται κυρίως στους λάτρεις των ταινιών τρόμου, ωμής βίας ή και επιστημονικής φαντασίας. Μια πιο βαθιά ερμηνεία της, ωστόσο, θίγει ένα κοινωνικό φαινόμενο της εποχής μας. Αν στη θέση των ζωντανών νεκρών τοποθετούσαμε τους σύγχρονους ανέργους, τους εξαθλιωμένους μετανάστες, τις εγκληματικές συμμορίες που κυνηγούν κάποια τελευταία ελπίδα να ξεπεράσουν το περιθώριο και τη δυστυχία τους, δεν θα μιλούσαμε για μια ταινία μελλοντολογικού τρόμου, αλλά για ένα θέμα κοινωνικού ρεαλισμού.
Μια ματιά σε κατοικίες των βορείων προαστίων της Αττικής θα επιβεβαίωνε το γεγονός ότι πληθαίνουν οι χώροι, που οι άνθρωποι ανταλλάσουν την ελευθερία και την κοινωνικότητά τους με την ησυχία και την ασφάλεια τους. Συγκροτήματα κατοικιών στο πρότυπο των αμερικάνικων «αποικιών» όπου ο «οικειακός νόμος» υπερισχύει του ομοσπονδιακού με υπερσύγχρονες κάμερες και εικοσιτετράωρη ασφάλεια αρχίζουν να εμφανίζονται και στην Ευρώπη. Το σημαντικότερο «πλεονέκτημα» των φρουρίων αυτών θεωρείται η προφύλαξη των ενοίκων από οποιονδήποτε παρείσακτο ή απρόσκλητο επισκέπτη. Ξενοδοχειακά συγκροτήματα μέσα από ηλεκτροφόρα συρματοπλέγματα και ιδιωτική φρούρηση προσφέρουν πλήρως απομονωμένες διακοπές στους εκλεκτούς καλεσμένους που θα είναι πρόθυμοι να πληρώσουν ένα σεβαστό ποσό, για να απολάυσουν τον ήλιο, τη θάλασσα, τα εξαίσια κρασία αλλά όχι και την φιλοξενία της τοπικής κοινωνίας.
Πολλαπλασιάζονται, λοιπόν, οι χώροι, όπου η ασφάλεια, η καθαρότητα, η ομοιογένεια και η νομιμοφροσύνη θεωρούνται πολυτιμότερα αγαθά από την κοινωνικότητα, την επαφή με το διαφορετικό, την επικοινωνία Το ίδιο τείνει να ισχύσει στο σχολικό χώρο, τον αθλητικό χώρο, την εκκλησία, το κοινοβούλιο αλλά και στην ίδια την Ευρωπαϊκή ΄Ένωση δηλαδή, η φρούρηση ως προυπόθεση της ασφάλειας.
Η απομόνωση και ο αποκλεισμός υπέρ της ασφάλειας και της καθαρότητας θυμίζουν άλλες παλαιότερες εποχές, τη μεσαιωνική Ευρώπη με τους φεουδάρχες, τύραννους άλλά και επιτηρητές της τάξης, το φασισμό του Μεσοπολέμου που προειδοποιούσε για τους ¨εχθρούς της φυλής¨. Σαν να μην εξελίχτηκε η ανθρωπότητα και να μην έμαθε από τους καταστρεπτικούς πολέμους που συγκλόνισαν την Ευρώπη αλλά και ολόκληρο τον πλανήτη. Η επανάσταση ενάντια στην αδικία ξεσπούσε πάντα και καμιά βαστίλη με τα τείχη της δεν την εμπόδιζε. Λουδοβίκοι και Αντουανέτες υπάρχουν και σήμερα. Όπως έλεγε, όμως, ο Αριστοτέλης ο άνθρωπος είναι καταδικασμένος να ζήσει με άλλους ανθρώπους. Η απομόνωση θα επιφέρει την παρακμή και την καταστροφή του. Με το να κλείνεις τα μάτια σου δεν εξαφανίζεται το πρόβλημα. Όταν το ατομικό–ιδωτικό διαχωρίζεται από το κοινωνικό συμφέρον επέρχεται σύντομα η αποχάυνωση, η διάλυση και τελικά η πτώση.

To Σχολείο της Ανθρωπιάς

Το σχολείο της ανθρωπιάς είναι ενιαίο και έχει στο κέντρο του τον άνθρωπο, τον εκπαιδευτικό και τον μαθητή και διαμορφώνει υπεύθυνους και ειλικρινείς πολίτες. Συνδέει την αγωγή με τη μόρφωση και κυρίως την επιστήμη με την αλληλεγγύη, την ειρηνική συμβίωση και την αλληλοκατανόηση.

Βασικά στοιχεία ενός τέτοιου σχολείου είναι τα εξής :

• Το σχολείο της ανθρωπιάς είναι ανοικτό όλη τη μέρα για εκπαιδευτικές και πολιτιστικές δραστηριότητες.
• Απευθύνεται σε όλα τα παιδιά ανεξάρτητα από το εισόδημα, το γνωστικό και το νοητικό επίπεδο, τις ιδιαιτερότητες και τον πολιτισμικό χώρο.
• Είναι πλήρως στελεχομένο με εκπαιδευτικούς, ψυχολόγους, επιβοηθητικό προσωπικό και αναλυτικά προγράμματα που προσαρμόζονται στις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες και στους μαθητές με νοητικές και σωματικές ιδιαιτερότητες.
• Στεγάζεται σε λειτουργικά κτήρια με υποδομές, ευχάριστους χώρους και παιδαγωγικό κλίμα.
• Υπάρχουν καταγεγραμμένοι κανόνες για θέματα λετουργίας και πειθαρχίας συμφωνημένοι από μαθητές και εκπαιδευτικούς.
• Οι διαδικασίες εκλογής των μαθητικών συμβουλίων είναι δημοκρατικές και διαφανείς.
• Καλλιτεχνικές δραστηριότητες ενυπάρχουν στο αναλυτικό και ωρολόγιο πρόγραμμα
• Το Λύκειο δεν εξαρτάται από τις πανελλαδικές εξετάσεις.
• Νέα φιλοσοφία διαπνέει τους σκοπούς και τους στόχους των αναλυτικών προγραμμάτων με υποβάθμιση του ανταγωνιστικού και βαθμοθηρικού πνέυματος που κυριαρχεί σήμερα και ενίσχυση του ανθρωπιστικού χαρακτήρα της εκπαίδευσης.
• Οι εκπαιδευτικοί επιμορφώνονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα από πανεπιστημιακούς καθηγητές ή και πιο έμπειρους και κατάλληλα καταρτισμένους εκπαιδευτικούς πάνω στις νέες επιστημονικές και παιδαγωγικές εξελίξεις
• Θεσπίζεται «φόρος δημόσιας εκπαίδευσης» σε όλες τις επιχειρήσεις και τα μεγάλα εισοδήματα έτσι ώστε να αυξηθεί και η δημόσια διαπάνη για την παιδεία.
• Ο μισθός των εκπαιδευτικών αυξάνεται τουλάχιστον 30 % και ενσωματώνονται όλα τα ποικίλης υφής επιδόματα που υπάρχουν σήμερα. Η πολιτεία οφείλει να πατάξει τα παράνομα φροντιστήρια. Το δημόσιο εκπαιδευτικό λειτούργημα καταντά φενάκη όταν νοθεύεται από την κερδοσκοπία.
• Τα αναλυτικά προγράμματα θα πρέπει να εμπλουτιστούν με πρακτικές δραστηριότητες με ερευνητικό και κοινωνικό περιεχόμενο, όπως ομάδες Ιστορίας, Φυσικής, Κοινωνιολογίας, Τέχνης, Χημείας, Ελληνικής Γλώσσας.
• Η θρησκεία διακρίνεται από την εκπαίδευση και το μάθημα των Θρησκευτικών μετατρέπεται σε μελέτη της θρησκευτικής συμπεριφοράς αλλά και των πιο διαδεδομένων θρησκειών και της ιστορίας τους.
• Το δημόσιο σχολείο οφείλει να προσφέρει πλήρη εκμάθηση των πιο βασικών ξένων γλωσσών σε όλα τα επίπεδα.
• Τα σχολικά βιβλία θα πρέπει να γράφονται μέσα από δημόσιους και ανοικτούς διαγωνισμούς με αξιολόγησή τους από ανεξάρτητη επιτροπή ειδικών. Τα νέα σχολικά βιβλία θα πρέπει να δοκιμάζονται αρχικά σε μικρό αριθμό μαθητών.
• Στους εκπαιδευτικούς θα δίνονται κίνητρα για να επιχειρούν εκπαιδευτική έρευνα μέσα στην τάξη και να εφαρμόζουν νέες διδακτικές μεθόδους.
• Το αναλυτικό πρόγραμμα θα προβλέπει μαθήματα σχετικά με την αγωγή υγείας, την κυκλοφοριακή αγωγή, το σεβασμό στο περιβάλλον, την αλληλεγγύη στο συνάνθρωπο και την οικογενειακή αγωγή εντός των διδακτικών ωρών.

• Στο πλάσιο του προγράμματος κάθε μαθήματος θα προτείνονται πρακτικές δραστηριότητες, όπως κατασκευές, καθαριότητα, κηπουρική, καλλιτεχνική δραστηριότητα και γενικότερα τρόποι συνειδητοποίησης της ηθικής αξίας της χειρονακτικής εργασίας.

• Τα αναλυτικά προγράμματα θα πρέπει να ανανεώνονται τουλάχιστον κάθε 5 χρόνια και θα αποτελούν πεδίο διαλόγου των εκπαιδευτικών, των ειδικών και της πολιτείας και θα αξιολογούνται από μαθητές, εκπαιδευτικούς αλλά και γονείς.